Matka Matylda Getter – rys biograficzny

Rodzina Getterów

Matka Matylda Getter urodziła się 25 lutego 1870 r. w Warszawie,  jako córka Karola i Matyldy z Niemyskich. Karol i Matylda mieli dziesięcioro dzieci: siedmiu synów i trzy córki.

W 1886 r. w niezbadanych okolicznościach zmarł ojciec Matyldy, a ich służący, prawdopodobnie targany wyrzutami sumienia, że nie zdołał pomóc swojemu chlebodawcy, popełnił samobójstwo. Od tego wydarzenia rodzina Getterów zubożała, a cała sytuacja miała znaczący wpływ na wybór drogi życiowej przez Matyldę.

Na pensji w Rodzinie Maryi

Matylda Getter w latach 1881 – 1884 kształciła się w szkole prowadzonej przez Siostry Rodziny Maryi przy Żelaznej w Warszawie. Jednak o tym, że nauczycielkami są siostry zakonne, dowiedziała się znacznie później. Wynikało to bowiem z represji carskich wobec zakonów, zabraniających działalności jakichkolwiek zgromadzeń zakonnych.

Rozeznawanie powołania

Po ukończeniu nauki i otrzymaniu świadectwa w 1884 r. Matylda wróciła do domu rodzinnego. Musiała wówczas zadecydować, czym się zająć i obrać dla siebie jakąś drogę. Ponieważ od dawna odczuwała powołanie zakonne, postanowiła wstąpić do klasztoru, o czym wspominała:

Od samego początku mego powołania nosiłam się z myślą wstąpienia do klasztoru sióstr karmelitanek. Rodzina Maryi była na drugim planie. W chwili, gdy ważyły się moje losy, kiedy trzeba było już ostatecznie zadecydować, udałam się po radę do spowiednika, w kościele św. Antoniego, przy ul. Senatorskiej. Wówczas ojców reformatów już nie było.  Jeżeli któryś z nich pozostał, to tylko jako ksiądz świecki, bo klasztory zostały zniesione. Spowiednik do którego się udałam, nie był mi znany. Usłyszałam od niego taką odpowiedź: „Pójdziesz do Rodziny Maryi, bo trzeba teraz ratować biedne dzieci i pracować w kraju.” Tutaj muszę nadmienić, że pytając go o radę nie wspomniałam mu o tym, że znam Rodzinę Maryi. Wahanie ustąpiło.

Formacja zakonna

Dnia 10 kwietnia 1887 r., Matylda wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr Rodziny Maryi w Warszawie przy Żelaznej. Po upływnie ośmiu miesięcy, została przyjęta do nowicjatu w Odessie, a po dwóch latach 8 grudnia 1889 r. złożyła pierwszą profesję zakonną. Swoje pragnienie przynależności do Rodziny Maryi potwierdziła w 1895 r. składając śluby wieczyste.

W Odessie s. Matylda ukończyła ośmioklasowe gimnazjum rosyjskie i po zdaniu egzaminów otrzymała dyplom nauczycielki domowej ze specjalizacją języka francuskiego, wydany przez Odeski Okrąg Naukowy 14 października 1893 r.

Nauczycielka i wychowawczyni

W latach 1890 – 1898 s. Matylda Getter pracowała w Odessie jako nauczycielka i wychowawczyni, a w latach 1898 – 1903 pełniła rolę przełożonej ochronki dla biednych dzieci.

Z czasu posługi s. Matyldy jako wychowawczyni zachowało się świadectwo Marii Siemaszko:

„Najsilniejszy, radykalny wpływ na młodzież wywierała Mistrzyni, dobra, młoda matka, Matylda Getter, Matusia, której takt, równowaga połączona z wielką dobrocią, wykwintna elegancja, czarujący wdzięk, łączyły się z oryginalnością sposobu obcowania z młodzieżą i oddziaływania na jej psychikę.

Matusia szła do młodzieży drogą: od serca do serca, i to zniewalało do podporządkowania się jej woli. […] Czułyśmy się jej dziećmi, którymi była przejęta, mądrze chowała, dbając o wszystkie razem i każdą z osobna. Troszczył się nawet o rodzeństwo uczennic i wskazywała możliwości opiekowania się nim, rozwijając w ten sposób instynkt społeczny.

Starsze uczennice miały pod opieką młodsze koleżanki, którym musiały pomagać w nauce, przez co wyrabiały w sobie poczucie współodpowiedzialności jednych za drugich. Matusia miała wybitną zdolność spostrzegania i trafnego określania charakteru.”

Połączenie Rodziny Maryi ze Zgromadzeniem Franciszkanek Misjonarek Maryi

Po śmierci przełożonej generalnej, m. Florentyny Dymman, przełożoną Zgromadzenia została m. Kazimiera Herman. Pod wpływem nacisków ze strony m. Marii Drzewieckiej, m. Herman stawała się coraz bardziej przychylna do połączenia Rodziny Maryi ze Zgromadzeniem Franciszkanek Misjonarek Maryi.

Aby lepiej poznać cele i duchowość zgromadzenia misjonarek, kilka sióstr Rodziny Maryi wyjechało do Rzymu i zamieszkało w domu generalnych misjonarek. Wśród oddelegowanych sióstr znalazła się s. Matylde Getter, która przebywała w Rzymie cztery miesiące, tłumacząc w tym czasie dyrektorium misjonarek. Podczas swojego pobytu w Wiecznym Mieście, do s. Matyldy dotarła informacja o śmierci m. Herman. Kapituła obradująca po jej śmierci podjęła decyzję o przyłączeniu Rodziny Maryi do Misjonarek.

Owo połączenie miało dać Rodzinie Maryi status zgromadzenia zatwierdzonego przez Stolicę Apostolską, w rzeczywistości jednak Rodzina Maryi została wchłonięta przez Zgromadzenie Franciszkanek Misjonarek Maryi i przestała istnieć.

Przełożona domu warszawskiego

Po powrocie z Rzymu, s. Matylda objęła obowiązki przełożonej domu przy Żelaznej. Wiele uczyniła dla rozwoju tej placówki: powiększyła dom, przyjęła więcej dzieci do internatu i na naukę zawodu oraz otworzyła czteroklasową szkołę powszechną i ochronkę. Organizowała tajne kursy wieczorowe i komplety z języka polskiego.

Secesja od Misjonarek

Mimo, iż połączenie z Misjonarkami było przeprowadzone zgodnie z przepisami prawa kanonicznego, okazało się nietrwałe. Po czasie ukazały się rozbieżności w duchowości, celach i charyzmacie obu instytutów, które domagały się jakiejś reakcji. W 1913 r. Matka Matylda, na prośbę sióstr i przy poparciu duchowieństwa warszawskiego, dokonała secesji Rodziny Maryi ze zgromadzenia Misjonarek. W rezultacie tylko 18 sióstr i trzy domy odłączyły się od Franciszkanek Misjonarek Maryi, pozostałych 130 sióstr i 11 domów pozostało w łączności z misjonarkami.

Dekret papieski, który pozwolił na odłączenie Rodziny Maryi zwolnił siostry od ślubów złożonych u Misjonarek, równocześnie jednak je sekularyzował (przeniósł do staniu świeckiego). Dzięki jednak arcybiskupowi Aleksandrowi Kakowskiemu, siostry prowadziły nadal życie zakonne i rozwijały dotychczasową działalność. Na jego polecenie wybrały również przełożoną generalną i otworzyły nowicjat. Natomiast Arcybiskup, już po I Wojnie Światowej, dopomógł siostrom uregulować ich status prawny. W tym czasie m. Matylda Getter podjęła rozmowy z przełożoną generalną Rodziny Maryi w Galicji – m. Zofią Kończa, w celu połączenia obu gałęzi. Dzięki dobroci m. Zofii, oraz jej troski o zbawienie dusz owo połączenie mogło zostać uskutecznione w 1919 r.

Wybuch wojny w 1939 r.

M. Matylda Getter w 1936 r. została mianowana przełożoną prowincji warszawskiej. Podczas jej rządów wybuchła II Wojna Światowa. Działalność m. Getter podczas działań wojennych skupiła się przede wszystkim na pomocy osobom pochodzenia Żydowskiego. Nikomu nie odmówiła schronienia, opieki i troski. Jej mężna postawa pociągała za sobą siostry, które odważnie wstąpiły w jej ślady.  Niemal każdy dom sióstr Rodziny Maryi uczestniczył w tej niebezpiecznej akcji. Według sióstr ratowanie Żydów było ich obowiązkiem, a ta wyjątkowa sytuacja wymagała wyjątkowego poświęcenia.

Powstanie warszawskie

M. Getter po przebyciu zawału serca w 1944 r., została unieruchomiona na kilka miesięcy, jednak nie przeszkodziło to w wydawaniu dyspozycji dla sióstr i rozpoczęciu przygotowań do Powstania Warszawskiego.

Dom prowincjalny stał się siedzibą komendanta VII Obwodu AK (ps. „Obroża”), ppłk. Bronisława Krzyżaka (ps. „Kalwin”) oraz punktem oparcia dla zgrupowania „Zaręba Piorun”. Siostry oddały na powstańczy punkt sanitarny kilka pomieszczeń, posługiwały jako sanitariuszki i niosły pomoc żywnościową, pielęgniarską i duchową. W piwnicy urządziły kaplicę, w której zanosiły modlitwy za Odzyskanie Niepodległości oraz pomyślność powstania. W tym miejscu także odbyło się kilkanaście ślubów powstańczych, których udzielał miejscowy kapelan ks. Adam Śniechowski oraz ks. Jakub Przewoźny.

Ostatni etap życia

W 1945 r. m. Getter zakończyła posługę przełożone j prowincjalnej, pozostała jednak na Hożej obejmując obowiązek przełożonej domu (1945-1954), później przebywała w domu prowincjalnymi jako emerytka. Ostatnie lata życia spędziła w Płudach, gdzie zmarła w 1968 r.  

Rys biograficzny opracowano na podstawie publikacji s. dr Antonietty Frącek „Matka Matylda Getter” dostępnym tutaj.